Gluten: begrijp de feiten en maak de juiste keuzes

Eva | Team Happy Living Academy Auteur

Gluten is een veelbesproken onderwerp als het gaat om intoleranties en het prikkelbare darm syndroom. Het is essentieel om de feiten te kennen, vooral als je intolerant bent voor gluten of vermoedt dat je hier gevoelig voor bent. In deze blogpost zullen we dieper ingaan op gluten, de verschillende aandoeningen die ermee verband houden, en hoe je kunt ontdekken of je problemen hebt met gluten of iets anders.

Wat zijn gluten?

Gluten is een eiwitstructuur dat van nature voorkomt in diverse graansoorten, waaronder tarwe, gerst en rogge. Het geeft deeg zijn elasticiteit en deegwaren een stevig "skelet" waardoor brood en gebak een mooie sponzige textuur krijgt. Voor de meeste mensen zijn gluten geen probleem en maakt het deel uit van hun dagelijkse voeding. Voor sommigen kunnen echter gluten leiden tot klachten door aandoeningen zoals coeliakie of glutensensitiviteit.

Coeliakie en glutenintolerantie

Coeliakie is een ernstige auto-immuunziekte waarbij het immuunsysteem reageert op gluten. Het resulteert in schade aan de darmen. De darmvlokken worden kleiner en vlakker waardoor het opnemen van voedingsstoffen en het aanmaken van bepaalde verteringsenzymen verslechterd. Deze aandoening vereist een levenslang strikt glutenvrij dieet. Zelfs de kleinste hoeveelheid gluten kan problemen veroorzaken voor mensen met coeliakie, dus het nauwkeurig vermijden van gluten door lezen van etiketten en letten op besmetting is van cruciaal belang.

Glutensensitiviteit (Non celiac gluten sensitivity)

Glutensensitiviteit is een aandoening die klachten kan veroorzaken, vergelijkbaar met die van coeliakie en het prikkelbare darm syndroom.
Denk hierbij aan krampen, gasvorming en buikpijn.

Hier is echter een kanttekening bij te zetten. Het blijkt namelijk dat veel mensen eigenlijk niet reageren op gluten in een product, maar op het stofje fructanen; dat ook in glutenbevattende granen aanwezig is. Gluten zelf zijn dan niet het probleem, maar de fructanen; een FODMAP. Fructanen zijn korte keten koolhydraten die, net als gluten, in glutenbevattende granen voorkomen en bij mensen met gevoelige darmen klachten kunnen veroorzaken.

Hoe test je of het gluten of fructanen zijn?

Als je vermoedt dat je last hebt van glutensensitiviteit en geen coeliakie hebt, is het zinvol om dit te testen met een eliminatie-herintroductie dieet. Belangrijk is wel zeker te weten dat je geen coeliakie hebt, bij twijfel is het goed dit eerst te laten uitsluiten.

Je start met elimineren: je neemt dan een periode geen gluten. Het handigst om te bij de herintroductie, in opbouwende hoeveelheid, zuurdesem speltbrood te gebruiken. Dit is omdat spelt veel gluten, maar weinig fructanen bevat. Als je géén klachten ervaart na het eten van deze boterham, is de kans groot dat je geen problemen hebt met gluten, maar mogelijk wel met fructanen.
Een ander herkenningspunt bij fructanen, is dat je vaak ook reageert op knoflok en ui. Dit is glutenvrij, maar bevat veel fructanen.

Voedingsmiddelen die gluten bevatten

Voor degenen die gluten moeten vermijden, is het van belang om te weten welke voedingsmiddelen gluten bevatten. Enkele bekende voedingsmiddelen die gluten bevatten zijn:

Graanproducten zoals brood en crackers gemaakt van glutenbevattende granen: tarwe, rogge, haver*, kamut, spelt en gerst.
Zemelen
Couscous
Muesli, cruesli
Bindmiddel
Koek, Taart

*Haver is van nature glutenvrij maar er is gedurende het bewerkingsproces altijd besmetting met gluten aanwezig.

Dit is echter geen uitputtende lijst. Het is raadzaam om etiketten te lezen en bewust te zijn van verborgen bronnen van gluten in verwerkte voedingsmiddelen.

Het begrijpen van gluten en hoe ze jouw lichaam beïnvloeden, is essentieel voor een gezond dieet en een betere kwaliteit van leven, vooral als je met intoleranties leeft. Met de juiste kennis en begeleiding kun je de juiste keuzes maken voor jouw specifieke behoeften en genieten van lekker eten zónder onnodige beperkingen.

Meer informatie over gluten en duidelijke begeleiding bij het testen van glutensensitiviteit kun je vinden in de cursus gluten- en lactosevrij. Is dit iets voor jou: https://www.happylivingacademy.com/courses/gluten-en-lactosevrij

Heb jij al langer darmklachten en ben je bekend met PDS, heb je duidelijk het idee dat het te maken heeft met voeding maar kun je niet direct de link leggen waar de klachten vandaan komen, dan is de cursus FODMAP arm dieet zeker het proberen waard: https://www.happylivingacademy.com/courses/fodmap-arm
Past dit niet helemaal bij jouw leefstijl? Er is ook een FODMAP-slank en FODMAP plantaardig cursus.